Yabancılar Türkiye’de Şirket Kurabilir Mi?
Yabancılar Türkiye’de Şirket Kurabilir Mi?
Yabancıların Türkiye’de Kurduğu Şirket ile Türk Vatandaşlarının Türkiye’de Kurduğu Şirket Arasında Fark Var Mıdır?
Hayır. Türkiye’de 4875 sayılı “Doğrudan Yabancı Yatırımlar” kanunu kapsamında eşit muamele ilkesi ile uyumlu bir şekilde, yabancı yatırımcıların yerel yatırımcılar ile aynı haklara sahip olmasının önün açılmıştır. Bu kanuna göre yabancı yatırımcılar Türk yatırımcılar gibi Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan tüm şirket türlerini kurabilmektedir.
Yabancı Gerçek Kişilerin Sermaye Şirketi Kurmaları için Hazırlık Süreci
Şirket kurma ve hisse devir koşulları açısından yabancı gerçek kişiler ile Türk yatırımcılar arasında Türk Ticaret Kanunu kapsamında belirlenmiş herhangi bir farklılık bulunmamaktadır.
Türk vatandaşı olmayan gerçek kişinin sermaye şirket kurabilmesi için gereken süreç Ticaret Sicil işlemleri ve Vergi Dairesi işlemleri olarak iki bölümde incelenebilir.
Kuruluş Öncesinde Dikkat Edilecek Hususlar
Kuruluşa başlamadan önce kurulacak şirketin türü fark etmeksizin öncelikle şirketin unvanı, faaliyet konusunun kapsamı, merkezi, müdürü ya da temsilcisinin kim olacağı, sermaye ve paylar ile yönetim kurulu belirlenmelidir. Ayrıca kuruluş işlemlerinden önce bu konuda profesyonel olarak çalışmış bir avukata noter aracılığı ile vekaletname verilmesi işlem güvenliği ve işlemin hızlandırılması açısından büyük kolaylık sağlayacaktır.
Yukarıdaki hususların belirlenmesi sonrasında şirket kuracak olan yabancı gerçek kişinin anne/baba adı ve ikamet bilgilerini gösterir belge ile noter onaylı pasaport tercümesi temin edilmeli, şirketin ortaklık yapısını gösterir belge hazırlanmalı ve buna göre yurtdışından istenecek belgelerin listesi hazırlanmalıdır.
A. TİCARET SİCİL İŞLEMLERİ
a. Kuruluş İşlemleri
Türkiye’de sermaye şirketi kuruluşu yapabilmek için öncelikle Ticaret Bakanlığı’nın ait MERSİS üzerinden başvuru yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda MERSIS’te kuruluş işlemlerine başlamadan önce gerçek kişiler mutlaka sisteme kaydettirilmeli ve bu şekilde MERSIS numaraları tesis edilmelidir. Söz konusu işlemlerin tamamlanabilmesi için gerçek kişinin tercüme edilmiş noter onaylı pasaport sureti ve potansiyel vergi numarasının taratılıp, ilgili ticaret odasının MERSIS’e ilişkin e-mail adresine gönderilmesi gerekmektedir (İstanbul için [email protected]).
b. Kuruluş Sonrası İşlemler
Şirketin kuruluş başvurusunun yapılması ve söz konusu başvurunun onaylanması sonrasında şirketin kuruluşu ve ana sözleşmesi Ticaret Sicil Gazetesi’ne tescil ve ilan edilir. Bundan sonrasında yapılması gereken işlem, şirketin yürütme organına şirket adına işlem yapabilme yetkisi vermek için noter tarafından onaylanan imza sirküleri çıkarılması ve eğer varsa avukata genel yetki içeren vekaletname verilmesidir.
B. VERGİ DAİRESİ İŞLEMLERİ
Şirketin Ticaret Odasına tescil edilmesinden sonra ticaret sicilinden alınacak tasdikname ile notere başvurulması gerekmektedir. Notere giden kişi şirketin işlemlerini yapmaya yetkili olan Yönetim Kurulu Başkanı ve eğer varsa diğer Yönetim Kurulu üyeleri olmalıdır.
Bu işlemlerin tamamlanmasının ardından şirketin Esas Sözleşmesinde belirtilen adrese, bağlı bulunduğu Vergi Dairesi tarafından şirketin varlığını denetleyen bir memur gönderilir. Bu memurun kontrol ettiği evraklar arasında eğer vekil ile denetime giriliyorsa vekaletname, şirketin kurulduğuna dair Ticaret Odası tarafından verilen “Ticaret Sicil Tasdiknamesi” bulunmaktadır. Vergi Dairesi tarafından yapılan bu yoklama işleminin ardından şirketin hukuksal varlığı tamamlanmış olur.
ANONİM ŞİRKETİN AVANTAJLARI
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle birlikte anonim şirketlere çok büyük avantajlar sağlanmıştır. Nitekim Türk Ticaret Kanunu’nda da limited şirketlerin anonim şirketlere dönüştürülmesine yönelik kolaylıklar sağlanması, kanun koyucunun ticari hayatta anonim şirketlerin artması yönünde bir arzusu olduğunu göstermektedir. Anonim şirketlere sağlanan ayrıcalıkların yanı sıra Limited şirket sayısının Türkiye’de toplam var olan şirketlerin yaklaşık %85’ini oluşturduğunu göz önünde bulundurduğumuzda yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte kanun koyucunun kurumsallaşma ve büyümeye ilişkin sağladığı kolaylıklar ve avantajlar dikkat çekmektedir. Anonim şirketlerin özellikleri ve bu şirketlere tanınan avantajlar arasında en dikkat çekenleri kısaca şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Anonim şirketler bir kişi ile kurulabilmektedir.
- Şirkete dışarıdan Yönetim Kurulu üyesi alınabilmektedir.
- Şirketin halka açılabilme imkânı bulunmaktadır.
- Organizasyon ve kurumsal kimlik edinme açısından anonim şirket daha prestijlidir.
Limited Şirketimi Anonim Şirkete Dönüştürebilir miyim?
Yukarıda belirttiğimiz üzere limited şirketin anonim şirkete dönüştürülmesi için kanunda büyük kolaylıklar sağlanmıştır. Hisse devri işlemlerinin noter tarafından yapılma zorunluluğunun olmaması, damga vergisi veya harca tabi tutulmaması anonim şirketler için en önemli devir kuralları arasında yer almaktadır. Özellikle Vergi Kanunları açısından anonim şirketlere sağlanan avantajlı uygulamalar sayesinde limited şirket gibi diğer sermaye şirketi sahiplerinin, şirketlerini anonim şirkete dönüştürmesi uzmanlar tarafından da tavsiye edilmektedir.
İmaj ve Prestij açısından Anonim Şirketin Faydaları Nelerdir?
Kurumsal imaj ticari faaliyetlerde beklenen hedeflerin gerçekleştirilmesi açısından oldukça büyük önem arz etmekte ve kurumsal alanda ilk izlenim büyük bir önem taşımaktadır. İlk izlenimin yeni bir tekrarının olmaması her kararın büyük bir titizlikle alınmasını zorunlu hale getirmektedir. Sağlam bir altyapı ve kurumsal kimlik ile müşterinin karşısına çıkan firmalar, her zaman avantaj sağlayacak ve rakiplerinin bir adım önüne geçmiş olacaklardır. Şirket adı ve kimliği kurumsal mesaj açısından büyük önem taşıyan ayrıntılardır. Bu kapsamda Türk Ticaret Kanunu kapsamında da bu açıdan tüm gereklilikleri sağlayan anonim şirketin kurulması veya diğer türdeki şirketlerin anonim şirkete dönüşmesi için birçok teşvik bulunmaktadır.
Şirketinizin daha kurumsal, daha organize, dışarıya karşı yüksek bir itibara sahip ve prestijli olmasını istiyorsanız anonim şirket kurmanız ya da faaliyetlerinize anonim şirket olarak devam etmeniz sizin ve şirketiniz açısından daha yararlı olacaktır.
Anonim Şirketin Limited Şirkete Göre Avantajları
| Anonim Şirket | Limited Şirket | |
| Asgari Sermaye | 50.000,-TL asgari sermaye ile kurulur. | 10.000,-TL asgari sermaye ile kurulur. |
| Ortak Sayısı | Tek kişi ile kurulabilir. Ortak sayısında bir sınırlama yoktur. | Tek kişi ile kurulabilir. Ortak sayısı 50’yi geçemez. |
| Payın İtibari Değeri | Her bir payın itibari değeri en az 1 kuruştur. | Her bir payın itibari değeri en az 25 -TL’dir. |
| Kayıtlı Sermaye | Şirket kuruluşunda veya sonradan bu sisteme geçilebilir. | Kayıtlı sermaye sistemi kabul edilmemiştir. |
| Halka Açılma | Halka açılma imkânı vardır. | Halka açılma imkânı yoktur. |
| Tahvil Çıkarma | Tahvil çıkarabilir. | Tahvil çıkaramaz. |
| Yönetim Hakkı ve Temsil Yetkisi | Şirket ortağının yönetim kurulunda olması zorunlu değildir. | En azından bir ortağın müdür olması zorunludur. |
| Genel Kurul Toplantılarına Bakanlık Temsilcisinin Katılımı | Aşağıdaki konularda karar alınması halinde genel kurul toplantılarına katılımı zorunludur: – Kuruluş ve esas sözleşme değişikliği işlemleri Bakanlık iznine tabi olan şirketlerin bütün genel kurul toplantılarında, Diğer şirketlerde ise, – sermayenin arttırılması veya azaltılması, – kayıtlı sermaye sistemine geçilmesi ve kayıtlı sermaye sisteminden çıkılması, kayıtlı sermaye tavanının arttırılması -faaliyet konusunun değiştirilmesine ilişkin esas sözleşme değişikliği -birleşme, bölünme veya tür değişikliği | Genel kurul toplantılarına bakanlık temsilcisi katılmamaktadır. |
| Pay Senedi Bastırılması | Pay senedi bastırılması zorunludur (Pay senedi bastırılıncaya kadar geçici olarak ilmühaber düzenlenebilir). | Sadece ortaklığı ispat amacıyla nama yazılı olarak düzenlenebilir. Anonim şirketlerde olduğu gibi vergi avantajı sağlamaz. |
| Pay Devri | – Hamiline yazılı pay senetleri, sadece teslimle (zilyetliğin devriyle); – Nama yazılı pay senetleri ya da ilmühaberler ise ciro ve teslimle devredilir. Noter huzurunda devir, genel kurulda onaylanma ve tescil mecburiyeti yoktur. | Pay devrinin noter onaylı devir sözleşmesi ile yapılması, devir için genel kurulun onayı ve devrin ticaret siciline tescil edilmesi zorunludur. |
Gerçek Kişilerin Pay Devrinde Tâbi Olduğu Vergiler | İki yıldan fazla süreyle elde tutulan pay senetlerinin bu süre geçtikten sonra satılmasından doğan kazanç gelir vergisine tabi değildir. Ayrıca, payların satışında maliyet bedeli toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edilir. Bu endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının %10 veya üzerinde olması şarttır. | Süre sınırı gözetmeksizin kaç yıl sonra satılırsa satılsın pay devrinden elde edilen kazanç her hâlde gelir vergisine tabidir. Ayrıca, payların satışında maliyet bedeli toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edilir. Bu endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının %10 veya üzerinde olması şarttır. |
Tüzel Kişilerin Pay Devrinde Tâbi Olduğu Vergiler | İlmühaber veya pay senedi bulunması şartıyla pay devrinde KDV doğmaz. En az iki yıl elde tutulan payların satışında elde edilecek karın %75’i istisna, %25’i vergilenecektir. | En az iki yıl elde tutulan payların satışında KDV doğmaz. En az iki yıl elde tutulan payların satışında elde edilecek karın %75’i istisna, %25’i vergilenecektir. |
| Kamu Borcundan Sorumluluk |
Şirketten tahsil edilemeyen kamu alacağından şirket ortağının sorumluluğu yoktur. Ancak ortak, aynı zamanda yönetim kurulunda ise, sınırsız sorumluluğu vardır. Kanuni temsilcileri (temsil yetkisi murahhas üye veya müdür olarak üçüncü kişilere bırakılmamışsa yönetim kurulu; üçüncü kişilere bırakılmış ise bu kişiler) amme alacağının tamamından şahsi mal varlıkları ile sorumludurlar.
Yönetim kurulu üyesi olmayan ortağın, şirketten tahsil edilemeyen vergi ve SSK (4/a) primi borçlarından sorumluluğu yoktur. Bunun için sermayenin tamamının ödenmiş olması şarttır. Yönetim kurulu başkanı dışarıdan atanabilir, ortak olma zorunluluğu yoktur. Bu şekilde şahsi sorumluluktan kurtulma imkânı vardır ve bu, özellikle kaçakçılık cezası gerektiren vergi suçlarında önem taşır.
|
Şirketten tahsil edilemeyen kamu alacağından; ortağın sermaye payı oranında sorumluluğu bulunmaktadır. Kanuni temsilcileri (müdür sıfatını taşıyan ortak/ortaklar veya üçüncü kişiler) şahsi mal varlıkları ile sorumludurlar.
Şirketin vergi ve SSK (4/a) primi
|
| Esas Sözleşme Değişikliğinde Toplantı ve Karar Nisabı | Esas sermayenin yarısının temsil edildiği toplantıda karar için oyların çoğunluğu gerekir. | Esas sermayenin üçte ikisini temsil eden ortakların kararı gerekir. |
| Defter Tutma | Tutulması zorunlu defterler yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, ortaklar pay defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri, yönetim kurulu karar defteridir. | Tutulması zorunlu defterler; yevmiye, defteri kebir, envanter, ortaklar pay defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri. Müdür/Müdürler kurulu kararları genel kurul toplantı ve müzakere defterine yapıştırılabileceği gibi ayrı bir müdürler kurulu karar defteri de tutulabilir. |
Gelir Vergisi Açısından Anonim Şirketin Avantajları
Limited şirket hissesinin devrinde, yukarıda belirtilen damga vergisi ve harçların yanı sıra, devreden açısından bir de “gelir vergisi” ödenmesi söz konusu olabilir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80/4. maddesi uyarınca, limited şirket hissesi 3 yıl ya da 10 yıl sonra da devredilirse, bu devirden doğan kazanç “değer artışı kazancı” olarak gelir vergisine tabidir. Kazancın 8.800 TL’si gelir vergisinden müstesna, aşan kısımdan ise yüzde 15-35 oranlarında değişen gelir vergisi alınmaktadır.
Limited Şirketin Anonim Şirkete Dönüşmesi Halinde Avantajlar
Limited şirketin, anonim şirkete dönüşmesi durumunda;
- Hisse devri anonim şirket “pay senedinin devri” şeklinde olacağı için devir işlemi damga vergisi ve harca tabi değildir.
- Devir işleminin noterden yapılması gerekmemektedir.
- Gelir vergisi konusunda, limited şirketin anonim şirkete dönüşmesi ve hemen ardından “pay senedi” veya “geçici ilmühaber” bastırılması durumunda, pay senedi veya ilmühaberin iktisap (yani edinme) tarihi, “limited şirketin kurulduğu tarih olarak” kabul edilir. İktisap tarihinden itibaren iki yıl sonra da gelir vergisi yoktur.
Bu durumda, limited şirketin hissesini doğrudan devretmeyip, anonim şirkete dönüştürerek pay senedi veya geçici ilmühaber bastırmak devir açısından en sağlıklı yoldur ve bu, damga vergisi, harç ve gelir vergisi açısından muafiyet sağlamaktadır.
