Anonim Şirketlerin Vergi Avantajları

Anonim şirket ortakları ile limited şirket ortaklarının ortaklıktan ayrılırken elde ettikleri gelirin vergilendirilmesinde anonim şirket ortakları lehine önemli farklar vardır. Bunun en önemli nedeni limited şirket ortaklarının ortaklık paylarının hisse senediyle temsil edilmemesi nedeniyle limited şirket pay devirlerinin önemli ölçüde vergilendirilmesidir.

Anonim şirketlerde hisse devirleri 2 yıl geçtikten sonra vergiye tabi değildir. Örnek vermek gerekirse gerçek bir kişinin anonim şirketteki bir hissesini 2 yıl elde tuttuktan sonra devretmesinden elde ettiği kazanç Gelir Vergisi Kanunu mükerrer 87. maddesi uyarınca herhangi bir gelir vergisine tabi değildir.

Tüzel kişi ortaklar açısından ise, bir limited şirketteki ortaklık hakkının ya da bir anonim şirketteki payı temsil eden hisse senetlerinin iktisap tarihinden 2 yıl geçtikten sonra elden çıkarılması halinde kazancın %75’i ortaklara dağıtılmadığı takdirde kurumlar vergisinden istisna olur ve iştirak satış işlemi hisse senedi olsun olmasın KDV istisnasından yararlanır. Buna karşın ortaklık hakkı veya hisse senedinin 2 yıl geçmeden elden çıkarılması halinde elde edilen iştirak satış kazancı, kurumlar vergisine tabidir. KDV yükümlülüğü açısından ise 2 yıllık süre geçmeden hisse senetlerinin teslimi her durumda KDV’den istisna iken limited şirket ortaklık paylarının devrinde KDV açısından herhangi bir istisna bulunmamaktadır.  Dolayısıyla, iktisap ile elden çıkarma arasındaki sürenin 2 yılı geçmemesi halinde, kurumlar vergisi mükelleflerinin limited şirketlerdeki iştirak paylarını elden çıkarmaları durumunda ayrıca devir bedeli üzerinden %18 KDV hesaplamaları gerekmektedir.

1. Anonim Şirketin Limited Şirkete Göre Vergisel Avantajları Nelerdir?

Bu soruya verilecek cevabın aşağıdaki tablo incelendiğinde “Anonim Şirket” olduğu rahatlıkla söylenebilir.

	ANONİM ŞİRKET	LİMİTED ŞİRKET
Pay Devri	– Hamiline yazılı pay senetleri, sadece teslimle (zilyetliğin devriyle); – Nama yazılı pay senetleri ya da ilmühaberler ise ciro ve teslimle devredilir. Noter huzurunda devir, genel kurulda onaylanma ve tescil mecburiyeti yoktur. Bu sebeple pay devrinde vergi ödenmesine gerek olmamaktadır.	Pay devrinin noter onaylı devir sözleşmesi ile yapılması, devir için genel kurulun onayı ve devrin ticaret siciline tescil edilmesi zorunludur.
Gerçek Kişilerin Pay Devrinde Vergi	İki yıldan fazla süreyle elde tutulan pay senetlerinin bu süre geçtikten sonra satılmasından doğan kazanç gelir vergisine tabi değildir. Ayrıca, payların satışında maliyet bedeli toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edilir.  This index depends on the rate of increase which must be %10 or higher.	Süre sınırı gözetmeksizin kaç yıl sonra satılırsa satılsın pay devrinden elde edilen kazanç her halde gelir vergisine tabidir. Ayrıca, payların satışında maliyet bedeli toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edilir.  Bu endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının %10 veya üzerinde olması şarttır.
Tüzel Kişilerin Pay Devrinde Vergi	İlmühaber veya pay senedi bulunması şartıyla pay devrinde KDV doğmaz. En az iki yıl elde tutulan payların satışında elde edilecek kârın %75’i istisna, %25’i vergilenecektir.	En az iki yıl elde tutulan payların satışında KDV doğmaz. En az iki yıl elde tutulan payların satışında elde edilecek karın %75’i istisna, %25’i vergilenecektir.
Kamu Borcundan Sorumluluk	Şirketten tahsil edilemeyen kamu alacağından şirket ortağının sorumluluğu yoktur. Ancak ortak, aynı zamanda yönetim kurulunda ise, sınırsız sorumluluğu vardır. Kanuni temsilcileri (temsil yetkisi murahhas üye veya müdür olarak üçüncü kişilere bırakılmamışsa yönetim kurulu; üçüncü kişilere bırakılmış ise bu kişiler) amme alacağının tamamından şahsi mal varlıkları ile sorumludurlar. Yönetim kurulu üyesi olmayan ortağın, şirketten tahsil edilemeyen vergi ve SSK (4/a) primi borçlarından sorumluluğu yoktur. Bunun için sermayenin tamamının ödenmiş olması şarttır. Yönetim kurulu başkanı dışarıdan atanabilir, ortak olma zorunluluğu yoktur ve bu şekilde şahsi sorumluluktan kurtulma imkânı vardır. Bu, özellikle kaçakçılık cezası gerektiren vergi suçlarında önemli bir husus olmaktadır.	Şirketten tahsil edilemeyen kamu alacağından ortağın sermaye payı oranında sorumluluğu bulunmaktadır. Kanuni temsilcileri (müdür sıfatını taşıyan ortak/ortaklar veya üçüncü kişiler) şahsi mal varlıkları ile sorumludurlar. Bunlar, şirketin vergi ve SSK (4/a) primi borçlarının, şirketten ve müdürden tahsil edilemeyen kısmından “tüm malvarlığıyla” sorumludur. Şirket ortakları sadece koydukları sermaye tutarı ile değil sermaye oranı ile de sorumludur. Örneğin şirketin sermayesi 10 bin lira ancak vergi borcu 100 bin lira ise % 50 ortak olan ortağın sorumluluğu 50 bin lira olmaktadır. Eğer bu ortak müdürse borcun tamamından sorumlu olacaktır.

2. Devir Gideri Konusunda Vergi Avantajı

Limited şirketlerde bu giderlerden yalnızca devralan kişi değil devreden kişi de sorumludur. Türkiye Noterler Birliği’nin 20 Temmuz 2012 tarih ve 14 No.lu Genelgesi ve Maliye Bakanlığı’nın 12 Haziran 2012 tarihli ve 062857 sayılı özelgesi ile limited şirket hisse devri konusunda aşağıdaki hususlar açıklanmıştır:

1. Limited şirket pay devrinde, devir işlemi, nüsha sayısı dikkate alınarak “hisse değerinin binde 8,25’i” oranında damga vergisine tabidir (Herhangi bir yasal değişiklik olmamasına rağmen Maliye Bakanlığı idari görüş değişikliğine giderek, limited şirket hisse devir sözleşmesinin ana sözleşmeyi tadil eden bir mahiyet taşımadığını öne sürerek, hisse devir bedeli üzerinden binde 8,25 oranında damga vergisi alınması gerektiğini belirtmiştir).
2. Limited şirket hissesi devralan şahıs, şirkete yeni ortak olarak giriyor olsa dahi, nispi harcı şirket sermayesi üzerinden değil, devreden şahısta olduğu gibi pay devir bedeli üzerinden ödeyecektir.
3. Limited şirket pay devri sözleşmelerinin feshinde, fesih talebinin kimden geldiğine bakılmaksızın “devir konusu hisse değeri üzerinden” binde 1,65 oranında damga vergisi, yine aynı değer üzerinden “her bir imza için”binde 0,99 oranında (2012 yılı için 43,90 TL’den az, 22.499,75 TL’den çok olmamak üzere) harç alınacaktır.

Pay devri de kayıtlı sermaye değil, şirketin “o günkü değeri” esas alınarak belirlenecektir.

3. Gelir Vergisi Açısından Anonim Şirket Avantajı

Limited şirket hissesinin devrinde, yukarıda belirtilen damga vergisi ve harçların yanı sıra, devreden açısından bir de “gelir vergisi” ödenmesi söz konusu olabilir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80/4. maddesi uyarınca, limited şirket hissesi 3 yıl ya da 10 yıl sonra da devredilse, bundan doğan kazanç “değer artışı kazancı” olarak gelir vergisine tabidir. Kazancın 8.800 TL’si gelir vergisinden müstesnadır ve aşan kısımdan yüzde 15-35 oranında gelir vergisi alınmaktadır.

4. Limited Şirketin Anonim Şirkete Dönüşmesi Halinde Vergisel Avantajlar

Limited şirketin anonim şirkete dönüşmesi durumunda:

1. Hisse devri anonim şirket “pay senedinin devri” şeklinde olacağı için devir işlemi damga vergisi ve harca tabi değil. Ayrıca, devir işleminin noterden yapılması da gerekmemektedir.
2. Gelir vergisi konusunda, limited şirketin anonime dönüşmesi ve hemen ardından “paysenedi” veya “geçici ilmühaber” bastırılması durumunda, pay senedi veya ilmühaberin iktisap (yani edinme) tarihi, “limited şirketin kurulduğu tarih olarak” kabul edilir. İktisap tarihinden itibaren iki yıl sonra da gelir vergisi yoktur.

Bu duruma göre, limited şirketin hissesini doğrudan devretmeyip anonim şirkete dönüştürerek pay senedi veya geçici ilmühaber bastırmak devir açısından en sağlıklı yol olmaktadır. Damga vergisi, harç ve gelir vergisi ödenmemektedir.