COVID-19 Salgını Kapsamında Şirketlerin, Şirket Yöneticilerinin ve Serbest Meslek Erbaplarının Alması Gereken Tedbirler

Şirket Yöneticilerinin Alması Gereken Hukuki Tedbirler

• Şirketinizin bu zamana kadar imzalamış olduğu sözleşmeleri ve bu sözleşmelerin ifa edilebilirliği titizlikle değerlendirilmelidir.

Sözleşmelerinizde mücbir sebep maddesinin olup olmadığı kontrol edilmelidir. Bu maddeler olmasa dahi mevcut durumunuzun hukukun temel uygulamaları ile mücbir sebep kapsamına girip girmediğini hukuk danışmanlarınız ve mali müşavirleriniz ile değerlendiriniz.

Hukuki Süreçlerin COVID-19 Etkisi Altında İşleyişi:

• COVID-19 salgın hastalığı (“Salgın”) sebebiyle yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla; dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler ve bu kapsamda hâkim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 13.03.2020 tarihinden, hâkim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler; nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler 22.03.2020 tarihinden 30.04.2020 tarihine kadar durdurulmuştur.
• Önceden ataması gerçekleşmiş arabulucu toplantıları telekonferans yoluyla gerçekleştirilmektedir.
• Tahkim yargılamasına tabi davalarınızda hakem seçimi ve seyahat sınırlamalarına dikkat edilmelidir. COVID-19’un yargılamayı ne şekilde etkileyebileceği değerlendirilmelidir.
• Tahkim yargılamasında planlanan saha işlemlerinin (keşif, bilirkişi incelemesi gibi) de ertelenebileceği ve sürecin uzama ihtimali bulunduğu göz önünde bulundurulmalıdır.
• Tahkim yargılamasının dijital olarak yürütülebildiğine dikkatinizi çekeriz. Uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak zaman tasarrufu sağlayan tahkimi kendi uyuşmazlıklarınızda kullanıp kullanamayacağınızı değerlendiriniz.

İş Hukuku Alanında Değerlendirilmesi Gereken Hususlar:

• Salgın sona erene kadar uzaktan çalışma sistemine geçmek mümkündür. Uzaktan çalışmaya geçebilmek için uzaktan çalışmanın şartlarını; çalışma saatini, işin yapılma şeklini, işin görülmesi için işveren tarafından sağlanacak ekipmanlar ve bunların korunmasına dair yükümlülükler ile işçinin işveren ile veya üstleri ile iletişim şeklini açıkça içeren bir protokol oluşturup işçi ile anlaşmanız ve protokolü ilan etmeniz gerekmektedir.
• Evden çalışma usulüne uygun olacak şekilde çalışanlara iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin gerekli bilgilendirmelerin yapılması ve gerekli eğitimlerin verilmesi gerekmektedir.
• Uzaktan çalışma esnasında meydana gelen kazanın niteliği iş kazası olabilir. İşverenin burada sorumluluktan kurtulabilmesi için özen yükümlülüğünü tam ve gereği gibi yerine getirmiş olmasının yanında işçinin kusuru ya da üçüncü bir kişinin kusuru gibi etkenlerden birinin de mevcut olması gerekecektir. Sonuç itibariyle evden çalışma usulünü uygulamaya geçiren işverenlerin, işçiye evden çalışması ve güvenliği için gerekli ekipmanı sağladığından ve gerekli bilgilendirmeleri yaptığından emin olması gerekmektedir.
• Feshin son çare olması ilkesine uygun hareket edilerek iş sözleşmelerinin zorlayıcı neden kapsamında feshi mümkündür. Hukuka uygun aksiyon alabilmek adına bu hususu hukuk danışmanlarınız ile değerlendiriniz.
• Salgın sebebiyle çalışanlara yıllık ücretli izin, avans izin veya ücretsiz izin kullandırma konusunda harekete geçmeden önce konunun hukuki boyutu hakkında uzmanlara danışmanızı öneririz.
• Zorlayıcı sebep kapsamında işyerinde kısa çalışmaya geçmek ve kısa çalışma ödeneğinden faydalanmak mümkündür. Kısa çalışma ödeneğinin süresi, kapsamı, miktarı ve ödenmesi hakkında uzmanlarla iletişime geçmenizde fayda bulunmaktadır.
• Salgının geldiği boyut düşünüldüğünde sürecin sona ermesi yahut hafiflemesi ile telafi çalışmasının uygulanabilmesi mümkün olacaktır. Koronavirüs ile ilgili yapılan Ekonomi Paketi Kapsamında telafi çalışmasının süresi 2 aydan 4 aya çıkarılmıştır. İş yerinde çalışmayı esnekleştirmek isteyen işverenlerin telafi çalışması planlaması yapmaları halinde sistem çalışma hayatına kolaylık sağlayacaktır.
• Cumhurbaşkanı’nın 18 Mart 2020 tarihinde yaptığı konuşmada ve sonra ilan edilen genelgede Salgından etkilenen belli sektörlerin sosyal prim ödemelerinin 6 ay süreyle ertelenmesi ilan edilmiştir. Bu teşvikten faydalanıp faydalanmadığınızı uzmanlarınız ile teyit ediniz.
• Alt işverenler ile çalışıyorsanız, alt işverenin çalışanlarına karşı yükümlülüklerinden şirketiniz de müteselsilen sorumlu olacağından, alt işverenlerin çalışanlarına karşı olan sorumluluklarını yerine getirip getirmediklerinin tespiti gerekmektedir.
• Açıklanan sokağa çıkma yasakları ile birlikte 65 Yaş ve Üstü İle Kronik Hastalığı Olan Çalışanlar Bakımından Salgın Zorlayıcı Sebep Haline Geldi mi? İşveren Zorlayıcı Sebeplerle Fesih Hakkını Kullanılabilir Mi? 18-20 yaş arası çalışanların iş akitlerinin durumu nedir? Konularında aksiyon almadan önce uzmanlara danışmanız faydalı olacaktır.
• Toplu işten çıkarma değerlendirmelerinde işverenin uymak zorunda olduğu bildirim, bekleme ve toplantı yükümlülükleri bulunmaktadır. Ayrıca bu yola son çare olarak başvurulduğunun ispat edilmesi ve bu çareye başvurmak için işlerin esaslı bir şekilde aksadığının ispatı da önemlidir.

Bankacılık ve Finans Alanında Değerlendirilmesi Gereken Hususlar:

• Kredi veya diğer finansal sözleşmelerinizde sözleşmelerin ifasını çok esaslı bir şekilde etkileyecek “önemli olumsuz etki – material adverse effect” maddeleri olup olmadığı ve bu halin neleri tetiklediğini analiz etmek gerekir.
• Finansal hizmetlerin sunulması açısından da mücbir sebep devreye girebilir. Ayrıca kredi borçları açısından Salgının mücbir sebep olarak tanımlanıp tanımlanmadığının incelenmesi gerekir.
• Finansal sözleşmelerinizde belli seviyede tutmayı taahhüt ettiğiniz finansal oranlar bulunuyor ise, örneğin maliyet ve/veya zararların konsolide net gelir ve EBITDA hesaplamalarına güncelleme için kullanma şansınız olup olmadığını kontrol etmek gerekmektedir.
• Salgın kapsamında temerrüde düşme ihtimalinizin sözleşmelerinizde “temerrüt yoktur” beyanı/taahhüdü bulunup bulunmadığı incelenmek suretiyle değerlendirilmesi gerekir.
• Herhangi bir kredide temerrüde düşmeniz başka kredilerde çapraz temerrüt (“cross default”) ortaya çıkarabilir mi? bu hususu hukuk danışmanlarınız ile değerlendiriniz.
• Acil nakit ihtiyacı oluşması halinde varlık satışı ihtimali olmasına binaen sözleşmelerde varlık satışı kısıtlaması olup olmadığının değerlendirilmesi gerekir.
• Sözleşmelerde ek borçlanma kısıtlaması olup olmadığı, acil nakit ihtiyacı oluşması ihtimali sebebiyle değerlendirilmelidir.

Sermaye Piyasası Alanında Değerlendirilmesi Gereken Hususlar:

• Salgının ticari faaliyetinize etkileri ve bundan doğan beklentileriniz kamuoyunu aydınlatmayı gerektirecek mahiyette mi? Bu gibi bir durumda sonraki olası bir sorumluluk hali için KAP duyurusu ile yatırımcılarınıza durumu ilan etmenizi öneririz.
• Salgın sebebiyle ticari faaliyetinizde önemli değişiklikler yaratacak aksiyonlar almayı planlıyorsanız bu adım ve kararlar ile ilgili yatırımcılarınızı ne ölçüde bilgilendireceğinizi belirleyiniz.
• Etkilenen piyasa faaliyetleri sebebiyle ortak ve ortaklarınızla şirket konusu ticari işlemlerin desteklenmesine dair bir işlem yaptıysanız ve bu işlemlerin örtülü kazanç aktarımı olarak değerlendirilmemesi için ne şartlarda olması gerektiğini ve yatırımcıları bilgilendirmeniz gerekip gerekmediğini değerlendiriniz.
• Şirket yönetim kurulu üyelerinin mevcut koşullarda da denetim görevlerini eksiksiz yerine getirmeleri gerekmektedir.

Rekabet Hukuku Alanında Değerlendirilmesi Gereken Hususlar: 

• Nisan ayında gerçekleştirilmesi planlanan sözlü savunmalar ileri bir tarihe ertelenmiştir.
• Rekabet hukukundan doğan sorumluluklarınıza idarenin yaptırımlarını uygularken de muafiyet uygulanmamaktadır. Bu yüzden rakip şirketlerle temasa geçtiğiniz ve geçmek durumunda kaldığınız her an dikkatli olunması gerekmektedir.
• Herhangi bir sebep altında rakiplerle ileriye dönük stratejik bilgi alışverişine girilmesi ve piyasayı düzenleyici faaliyette bulunulması çok büyük cezalarla karşılaşmanıza sebep olacaktır.
• Rekabet Kurumu Salgın sebebiyle yaş meyve ve sebze piyasası başta olmak üzere gıda piyasasındaki fiyatların fahiş derecede yükseldiğinin gözlemlendiğini, bu nedenle söz konusu fiyat artışlarını ve bu artışa katkı sağlayan tüm aktörleri yakından takip ettiğini duyurmuştur. Kurum, rekabeti bozucu eylemde bulunan tüm kişi ve kurumlar ile ilgili 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun uyarınca en yüksek idari para cezalarının uygulanacağını açıklamıştır. Gıda sektöründe faaliyet gösteren tüm firmalara kararlarını titizlikle almalarını tavsiye ederiz.
• Rekabet Kurumu Başkanı, yaptığı açıklamalarda, halkın zor durumda kaldığı bu günlerde makul sebeplere dayanmayan fiyat artışı gerçekleştiren kişi ve kurumların ifşa edilerek itibarını sorgulatacağını ve kamuoyuna ilan edilmelerini sağlayacağını dile getirmiştir.

Tedarik Sözleşmelerinde Değerlendirilmesi Gereken Hususlar:

• Üretim yeri ve tedarikçi değişiklikleri ek riskleri de beraberinde getirmektedir. Özellikle, tedarikçilerin uygun bir şekilde incelenmesi için kısıtlı zamanın olması, ürünlerin kalite ve uygunluğu açısından risk oluşturmaktadır. Bu ek riskler arasında, ithalat ve ihracatta ek gümrük düzenlemeleri olan ülkelerden kaynak kullanımı, rüşvet ve nüfuzun kötüye kullanılması gibi hususları da bulunmaktadır.
• Üretim yeri ve tedarikçinizi değiştirmeniz halinde due dilligence (hukuka uyum incelemesi) yaptırarak rekabet avantajı elde edebilirsiniz.
• Özellikle dünyanın en büyük tedarikçilerinden olan Çin’in son dönemdeki olaylar neticesinden piyasada eskisi gibi efektif olmayacağı değerlendirilerek tedarik maliyetlerinin ilerleyen süreçte artışa geçebileceği hususu değerlendirilmelidir.
• Bu kapsamda alternatif tedarik ve satın alma yolları incelenmeli ve değerlendirilmelidir.
• Arz, talep, tedarik, stok, lojistik ve ilgili diğer hususlar tekrar değerlendirilmeli ve bu değerlendirmelere göre bir öncelik sıralaması yapılarak aksiyon planı oluşturulmalıdır.

Şirketler Hukuku Alanında Değerlendirilmesi Gereken Hususlar: 

• Ticaret Bakanlığı’nın şirketlerin bu günlerde çoğunun gündeminde olan genel kurul toplantılarının gerçekleştirilmesine ilişkin 20 Mart 2020 tarihinde yapmış olduğu açıklama kapsamında, Koronavirüs COVID-19 salgınının yayılmasının engellenmesi amacıyla şirketlerin genel kurul toplantıları bakımından bazı tedbirler alınmıştır. Söz konusu tedbirler şu şekildedir :

1. Anonim ve limited şirketlerde yönetim organları tarafından çağrısı yapılan ancak henüz gerçekleştirilmeyen genel kurul toplantılarının, ileri bir tarihte yapılmak üzere iptal edilmesi imkanı tanınmıştır.
2. Ticaret Bakanlığı tarafından Elektronik Genel Kurul sistemini kullanan ve genel kurul toplantısı gerçekleştirmek isteyen şirketlere Genel Kurul toplantılarına elektronik ortamda katılım sağlayabilecekleri hususunda takdirlerini kullanmaları tavsiye edilmiştir.
3. Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan 20 Mart 2020 tarihli açıklamayla Şirket sözleşmelerinde hüküm bulunmasa dahi şirketlerin elektronik ortamda genel kurul veya yönetim/müdürler kurulu toplantısı gerçekleştirebilmelerine olanak sağlanmıştır.

Herhangi bir hak kaybı yaşamamak adına ilgili hususlar hakkında uzmanlara danışmanızda fayda bulunmaktadır.

• Ticaret Bakanlığı tarafından Salgın’ın yıkımına karşı tedbir mahiyetinde şirketlerin sermayelerini koruma amaçlı ‘’Anonim Ortaklıkların 2019 Yılı Olağan Genel Kurul Toplantılarında Dağıtılabilecekleri Kar Payı Oranı’’na ilişkin, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) iletilen 31.03.2020 tarihli yazı ile açıklamalarda bulunulmuştur.
• Ticaret sicillerindeki tescil ve ilan işlemlerine ilişkin Ticaret Odaları tarafından herhangi bir açıklama yapılmadığı için uygulamalar devam etmektedir.

Dava Takibinde Değerlendirilmesi Gereken Hususlar:  

• Hak kaybına sebep olmaması için yargılama süreleri durdurulmuş olsa da bu süreç içerisinde dava açılabilmekte, açılan davaya itiraz edilebilmekte, noter kanalı ile bildirim gönderilebilmektedir. Başka bir ifade ile, bu süreçte dava açma, itiraz etme, ihtar gönderme, ibraz, şikayet gibi işlemleri yapmak mümkün olmakla birlikte, bu işlemlerin yapılmaması halinde süreler durmuş olacağından kişi hak kaybı yaşamayacaktır.
• Düzenlemenin istisnası icra ve iflas işlemleridir. 22 Mart 2020 tarihi itibariyle yeni bir icra takibi başlatılması ya da daha önce başlatılmış olan icra ve iflas işlemlerine devam edilmesi mümkün değildir. 30 Nisan 2020 tarihine kadar icra ve iflas işlemlerinde hak kaybı yaşanmaması için hem süreler durdurulmuş hem de işlemin ifası durdurulmuştur.
• Yalnızca ivedi önem teşkil eden konuda ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve nafaka alacaklarının icrası yürütülmektedir.
• Süreler, 30 Nisan 2020 tarihinden sonraki gün itibariyle 15 gün uzatılmış sayılacak ve işlemler bu süreç içerisinde yapılabilecektir.
• Salgınının devam etmesi halinde durma süresi Cumhurbaşkanı kararı ile en fazla 6 ay daha uzatılabilir ve bu uzatma 1 kereye mahsus olmak üzere yapılabilir.
• Bu süreçte Salgın nedeniyle sorumluluğunu yerine getirmeyen tarafların durumuyla ilgili şimdiden delil toplanmalıdır. Zira mücbir sebebi ileri süren taraf bu durumu kanıtlamakla yükümlüdür.
• Arabuluculuk toplantıları telekonferansla gerçekleştirilmektedir.
• COVID-19 salgını sebebiyle adliyelerde duruşma yapılmamaktadır. Mahkemeler, duruşma günü gelen dosyalarda 30 Nisan 2020 tarihinden sonraki bir tarihe yeni duruşma günü vermektedir.
• Bu süreç içerisinde, herhangi bir zararın doğması kuvvetle muhtemel ise mahkemelerden tedbir ve yürütme durdurma istenmesi mümkündür.
• İbraz günü yaklaşan çekler için bir değerlendirme yapılmalıdır.  Mücbir sebep nedeniyle ödemelerin yapılamaması durumunda ödeme süresinin uzatılması, ibrazın durdurulması gibi tedbirler almak için mahkemeye başvurulabilir. İbrazın durdurulmasına ilişkin tedbir kararı mahkemenin takdirindedir.

Tahkim Hukuku Alanında Değerlendirilmesi Gereken Hususlar:

• Tabi olduğunuz tahkim türüne göre Salgın’ın mücbir sebep olarak kabul edilmesi ve sizin mücbir sebepten etkilendiğinizi ispatlamanız halinde yargılama süresinde değişikliğe gidilebilecektir. Böyle bir durumun tespiti için profesyonellere başvurmanızı tavsiye ederiz.
• Tahkim yargılamasına tabi davalarınızda hakem seçimi ve seyahat sınırlamalarına dikkat edilmelidir. Salgın’ın yargılamayı etkileyebileceğini ve maliyet değişimlerinin öngörülebileceğini dikkate alınız.
• Tahkim yargılamasında planlanan saha işlemlerinin (keşif, bilirkişi incelemesi gibi) de ertelenebileceği ve sürecin uzama ihtimali bulunduğu dikkate alınmalı ve hukuk danışmanları ile değerlendirilmelidir.
• Tahkim yargılamasının dijital olarak da yürütülebilmesinden hareketle, uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak zaman tasarrufu sağlayan tahkimi kendi uyuşmazlıklarınızda kullanıp kullanamayacağınızı değerlendiriniz. Sözleşmenizde tahkim şartı bulunmasının ne gibi sonuçları olabileceğini profesyonellere danışınız.

Bilgi Teknolojileri ve Telekomünikasyon Alanında Değerlendirilmesi Gereken Hususlar: 

• Sağlık verisi çalışanın açık rızası alınarak işlenmelidir. Açık rıza yoksa kanunlarda açıkça yer alıyorsa ya da yetkili bir makamca emredilmişse ya da işyeri doktoru tarafından işlenmelidir.  Sağlık ile ilgili veriler Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında biyolojik veriler olarak değerlendirileceğinden çalışanın açık rızası alınarak işlenmelidir. Şayet açık rıza yoksa, kanunun açıkça izin verdiği durumlarda ya da yetkili bir makam tarafından talimat verilmişse ya da iş yeri hekimi tarafından işlenmelidir.
• Veriler işlenirken alınacak olan verinin kullanılacak olan amaçla uyumu ve alan kurumun/kişinin yetkisi dahilinde olması dikkat edilecek hususlardandır.
• Salgın ile ilgili soru listeleri ve bilgi edinme listeleri gibi dokümanlar dağıtılmamalıdır, Whatsapp vb. sosyal medya araçları kullanılarak bilgileri ifşa etmekten kaçınılmalıdır, bir çalışanın sağlık bilgileri diğer çalışanlardan öğrenilmeye çalışılmamalıdır. Çalışanların ya da ziyaretçilerin ateşlerini ölçmek için kullanılan termal kamera vb. aletler kullanılmadan önce bu veriyi işlemek için kanunda öngörülen amaç ve yetkilere aynı zamanda kişinin açık rızası olmasına ekseriyetle dikkat edilmelidir.
• Salgın sebebiyle KVKK kapsamında alınan önlemlerden birisi ise çalışanlardan ve diğer veri sahiplerinden son 14 gün içerisinde yurt dışına seyahat edip etmediğine ilişkin teyit alınması olup, toplum sağlığının ve menfaatinin korunması adına uygulanması gereken bir tedbirdir.

Fikri Mülkiyet Hukuku’nda Değerlendirilmesi Gereken Hususlar:  

• 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 1. Geçici Maddesi kapsamında 13 Mart 2020 tarihinden 30 Nisan 2020 tarihine kadar yasal sürelerin durdurulmasına karar verilmiştir. Bu kapsamda Fikri ve Sınai Mülkiyet Kanununda belirtilen süreler de durmuştur. Bu kanuna göre 13 Mart 2020 – 30 Nisan 2020(bu tarihler de dahil olmak üzere) arasına denk gelen ve henüz gerçekleştirilmemiş olan işlemler için hak sahipleri ve vekillerine geçmişe dönük olarak bu işlemleri yapma hakkı tanınacaktır.

Uluslararası Ticaret Hukuku Alanında Değerlendirilmesi Gereken Hususlar:

• Sözleşmelerin mücbir sebep maddesinden önce ifadaki problemler için dayanılabilecek bir madde veya kanun hükmü olup olmadığı değerlendirilmelidir.
• İşyerleri ve faaliyet konusu hakkında idare ve meclis tarafından yapılan açıklamalar takip edilmeli, ithalat ve ihracata getirilen sınırlamalar, gümrük sınırlamaları ve kısıtlamaların hangi bölgeleri etkilediği değerlendirilerek aksiyon alınmalıdır.
• Gümrük Müşavirleri Derneği ve ilgili Bakanlıklar tarafından yapılan açıklamalar kapsamında tüm gümrüklü alanlarda, geçici depolama yerlerinde, antrepolarda ve benzeri yerlerde “sosyal mesafe” kavramına dikkat edilmesi adına gerekli önlemlerin alınıp alınmadığı kontrol edilmelidir.
• Uluslararası ticarette faaliyet gösteren şirketlere verilecek olan “Finansman Desteği” ve “Kredi Desteği” ile ilgili açıklamalar takip edilmelidir.
• Dış ticaret hacminin COVID-19 sebebiyle düşeceği dikkate alınarak gerekli finansal önlemleri almanızı ve bu makaledeki finans ve bankacılık ile şirketler hukuku alanındaki açıklamalarımızı değerlendirmenizi istirham ederiz.

Gayrimenkul Hukuku Alanında Değerlendirilmesi Gereken Hususlar:

• Salgın öncesinde kurulan gayrimenkul alım-satım, satış vaadi, kira ve inşaat sözleşmelerinde uyuşmazlıkların doğması muhtemeldir. Mücbir sebep hali sözleşmelerdeki taraf yükümlülüklerini etkilemektedir. Özellikle gayrimenkul satış vaadi ve inşaat sözleşmelerinde gayrimenkulün teslimi için yükleniciye ek süre verilmesi zorunluluğu gündeme gelmektedir. Bu süreçte taraflar arasında uyuşmazlık doğması halinde bu uyuşmazlıklar Salgının mücbir sebep kabul edilip edilmemesine bağlı olarak sonuçlanacaktır.
• Salgın sebebiyle tapu ve kadastro müdürlüklerindeki iş ve işlemler yasa ile durdurulmamıştır fakat uygulamada tapu müdürlüklerindeki devir ve tescil işlemleri memur sayısına bağlı olarak oldukça yavaşlamıştır.
• Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) tarafından online başvuru ve randevu sistemi oluşturulmuştur. Tapu devir, tescil ve diğer işlemler için online başvuru yapılabilmektedir.
• Tarafların imzasını gerektiren işlemler için, online sistem üzerinden randevu alınıp müdürlüğe bizzat veya vekil aracılığı ile gidilmesi gerekmektedir. Randevu alınmaksızın gidilmesi halinde işlem memur tarafından kabul edilmemektedir.
• 03.2020 tarihinden 30.06.2020 tarihine kadar işleyecek iş yeri kira bedellerinin ödenmemesinin, kira sözleşmelerinin feshi ve tahliye sebebi oluşturmayacağı karara bağlanmıştır.
• Salgın nedeniyle kira sözleşmenizi tek taraflı olarak feshetmek istemeniz durumunda karşı karşıya kalınabilecek yükümlülüklere ilişkin sözleşme kapsamında bir değerlendirme yapılmalıdır.

Enerji Hukuku Alanında Değerlendirilmesi Gereken Hususlar:

• Kurulum ve inşaatı devam eden tesislerde Salgın sebebiyle gecikme yaşanması halinde her tesisin sözleşme yükümlülükleri incelenmeli ve karşılaşılabilecek durumlar değerlendirilmelidir.
• Tedarikçilerden kaynaklanan gecikmelere ilişkin her bir proje için ayrı risk analizi yapılmalıdır.
• YEKDEM başvuru sürelerinin uzatılmasına dair henüz bir yasal düzenleme yapılmamıştır. Bu alanda bir düzenleme yapılması için ilgili kurumlardan talepte bulunabilirsiniz.
• YEKDEM başvuru sürelerinin uzatılmaması halinde karşılaşılacak hukuki sorunlara ilişkin her bir proje bakımından ayrı analiz yapılmalıdır.
• Salgın sebebiyle projenin tamamlanmaması ya da planlanan proje süresinin uzaması halinde; proje ortakları, tedarikçiler, arsa sahipleri, yüklenici ve taşeronlar ile olan sözleşmeler değerlendirilmelidir.
• YEKDEM başvuru sürelerinin uzatılması halinde; belirlenecek tarihe göre proses yönetimi ve iş planı yapınız. Sürenin uzatılması halinde proje ortakları, tedarikçi ve taşeronlar ile olan sözleşmeler revize edilebilir veya ek bir protokol düzenlenerek yükümlülükler yeni başvuru tarihine uygun hale getirilebilir.

Vergi Hukuku Alanında Değerlendirilmesi Gereken Hususlar:

• Hazine ve Maliye Bakanlığının 24 Mart 2020 tarihinde ilan ettiği Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile mücbir sebep kapsamına alınan mükellefler, mücbir sebep süresi boyunca kısmi KDV tevkifatı kapsamındaki alımlarında KDV tevkifatı yapmayacaklardır. Faaliyet alanınızın mücbir sebepten etkilenen sektörlerden biri olup olmadığını uzmanlara danışmanızda fayda bulunmaktadır.
• 10/04/2020 tarihine kadar vergi dairesine verilmesi gereken tüm dilekçelerin İnteraktif Vergi Dairesi uygulaması üzerinden elektronik ortamda verilmesi ya da posta yoluyla gönderilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede; işe başlama, işi bırakma, şube açılış-kapanış, borcu yoktur yazısı, mükellefiyet durum yazısı, tecil başvurusu, uzlaşma talebi vb. tüm dilekçeler elektronik ortamda İnteraktif Vergi Dairesi’nin web (ivd.gib.gov.tr) veya mobil uygulaması (GİB Mobil) üzerinden ya da posta yoluyla gönderilecektir.
• 10/04/2020 tarihine kadar gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı, ücret ile diğer kazanç ve iratlar için sadece Hazır Beyan Sistemi üzerinden beyannameler verilecektir. Bilindiği üzere 31 Mart 2020 tarihine kadar verilmesi gereken gelir vergisi beyannamelerinin verilme süresi 30 Nisan 2020 tarihine kadar uzatılmış olup, belirtilen gelir unsurlarına ilişkin gelir vergisi beyannameleri Hazır Beyan Sistemi üzerinden web (hazirbeyan.gib.gov.tr) veya mobil uygulamalarını kullanarak ya da posta yolu ile gönderilebilecektir.
• Kredi kartı ile İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden veya anlaşmalı bankalar aracılığıyla ödenebilen vergi, harç ve idari para cezası ile değerli kağıt bedellerine ilişkin ödemeler 10/04/2020 tarihine kadar vergi dairesi vezneleri yerine İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden veya anlaşmalı bankalar aracılığıyla yapılacaktır.
• Kurumlar vergisi mükelleflerinin vergi ödemeleri vergi dairelerinin vezneleri yerine alternatif ödeme kanalları (İnteraktif Vergi Dairesi, anlaşmalı bankalar ve PTT) kullanmak suretiyle gerçekleştirilecektir.

Spor Hukukunda Değerlendirilmesi Gereken Hususlar:

• Yerel ve uluslararası spor birlikleri ve federasyonların açıklamaları takip edilerek bunlara uygun hareket edilmelidir. Futbolda, Salgın FIFA tarafından yapılan çalışmalar kapsamında 03.04.2020 tarihli bildirge ile “mücbir sebep” ilan edilmiş ve bu kapsamda izlenecek yollar belirtilmiştir.
• Sezon başlangıç tarihlerine ilişkin yapılacak açıklamalar kapsamında, sporcuların kondisyon durumları göz önüne alınarak idman programları oluşturulmalı ve tarihler gözden geçirilmelidir. Bu kapsamda devre arası kampları ile ilgili olarak konaklama tesisleri ile akdedilmiş sözleşmelerin ertelenmesi veya tek taraflı feshi de mümkün olabilecektir.
• Bilindiği üzere spor kulüpleri hemen hemen tüm gelirlerini kaybetmiş durumda, bu nedenle yayın gelirleri ayrı bir önem taşımaktadır. Örneğin Fransa yayıncı kuruluşları, maçlar oynanmadığı için kulüplere ödenecek 110 Milyon Euro’luk yayın gelirlerini askıya alma ve ödeme yapmama kararı aldığını açıkladı. Henüz Türkiye’deki yayıncı kuruluştan bu hususla ilgili herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Ancak bu ihtimal göz önüne alınarak hareket edilmesi gerekmektedir. Nitekim böyle bir durumda kulüplerin yayın gelirlerini de alamaması sebebiyle spor kulüplerinin sporcu maaşlarını, teknik ekip maaşlarını, diğer kulüp çalışanların maaşlarını veya banka kredilerini ödemesi güçleşecektir. Bu kapsamda kulüplerin bu durumu göz önüne alarak bir takım mali düzenlemelere gitmesi gerekecektir. Nitekim FIFA yayınlamış olduğu 03.04.2020 tarihli bildirgenin ilk taslağında futbolcuların ve kulüplerin karşılıklı anlaşma yoluyla ödemeleri ötelemesini önermiştir. Bu anlaşmanın yapılamaması halinde yerel otoritelerin aksine bir düzenlemesi bulunmuyorsa kulüpler tek taraflı olarak da bu kararı alabilecektir. Bu kararın uygunluğu değerlendirilirken FIFA, kulübün ekonomik durumu, futbolcunun net geliri, kulübün iyi niyeti gibi hususlarını dikkate alarak bir karara varacağını açıklamıştır. Bu sebeple kulüplerin yapacakları anlaşmalarda bu hususları göz önünde bulundurması ve bu kriterlere uygun olarak hareket etmesi gerekmektedir.
• Bu durum aynı zamanda transfer dönemlerini de hiç şüphesiz etkileyecektir. Bu hususta da ilgili federasyonlar olağanüstü durumlarda değişiklik yapılabileceğini bildirmiştir. Nitekim FIFA da transfer döneminde Salgın sürecine göre revizeler yapacağını ve gerekli görülmesi halinde uzatılacağını belirtmiştir. Bu kapsamda sporcu sözleşmelerinin, transfer sözleşmelerinin veya menajerlik sözleşmeleri hükümlerinin incelenmesi ve özellikle sonraki sezona ilişkin akdedilen sözleşmeler ile ilgili izlenecek yol belirlenmelidir.
• Banka ödemeleri ile ilgili olarak ise “Banka ve Finans Kurumları ile İlgili Değerlendirilmesi Gereken Hususlar” başlığı altında yaptığımız açıklamalar geçerlidir.

COVID-19 salgınının mevcut birçok hukuki durumu etkilemesi sebebiyle özellikle bu günlerde, işbu makalemizde belirttiğimiz hususlara dikkat etmenizi, yaşadığınız durumları ispat eden ve bu durumlara delil teşkil eden tüm belgeleri tutmanızı tavsiye ederiz. Sorunuz olması halinde bizimle iletişime geçebilirsiniz.