Değerli Konut Vergisi Bakımından Uygulama Alanı

Değerli konut vergisine ilişkin düzenleme 7194 Sayılı Kanun ile 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle getirilmiştir

Erteleme maddesi ile belirlenen sürenin dolması sebebiyle uygulamaya ilişkin Uygulama Genel Tebliği 15 Ocak 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanmış, vergi mükellefleri beyannamelerini 22 Şubat 2021 tarihine kadar sunmuşlardır. Ödemeler ilgili yılın şubat ve ağustos aylarının sonuna kadar iki eşit taksit olarak yapılacaktır. Konuya ilişkin detaylar bu yazımızın devamında açıklanacaktır.

1. Değerli Konut Vergisine Esas Mesken Nitelikli Taşınmaz Kavramı ve Vergi Mükellefleri

Değerli konut vergisine esas “mesken nitelikli taşınmaz” kavramı içerisine mesken niteliğini haiz binalar ile birden fazla bağımsız bölümden oluşan binalarda her bir bağımsız bölüm girmektedir. Her bir bağımsız bölüm ayrı ayrı değerlendirilmektedir.

Taşınmazın mesken niteliğini haiz olup olmadığı değerlendirmesinde, taşınmazın kayıtlardaki niteliğinin yanında fiili kullanım durumuna da bakılır.

Bu niteliğe haiz taşınmazlarda vergilendirme kapsamına girip girmediği hususunda; 2021 yılı için vergilendirmeye esas asgari matrah 5.227.000 TL ve üzeri olmalıdır. Bu tutarın altında kalan mesken nitelikli taşınmazlar vergilendirme kapsamına alınmayacaktır.

Bina vergi değeri hesaplamaları için; taşınmazın bulunduğu belediyeye başvurmak mümkündür. Belediyelerce belirlenen bina vergi değeri esas alınacak 2021 yılı için belirlenen tutar ve üzerindeki değerler için “Değerli Konut Vergisi Beyannamesi”ne belediyeden alınan bina vergi değerini (beyanname verilen yıl ve bir önceki yıla ilişkin) gösteren belge eklenecektir.

Belediyelerce tespit edilen bina vergi değerinin 2021 yılı için belirlenen 5.227.000 TL tutarını aşması durumunda, durumu takip eden tarihi takip eden yılın başından itibaren, söz konusu taşınmaz sahipleri değerli konut vergisi mükellefi olacaktır.

Değerli konut vergisi mükellefi olmak için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak gerekmemektedir. Vergi mükellefi olmak için aranan tek koşul; Türkiye sınırları içerisinde yer alan vergi değeri koşulları yukarıda belirtilen, muafiyet kapsamında olmayan mesken nitelikli taşınmaza malik veya intifa sahibi olmak ya da malik gibi tasarruf etmektir.

2. Değerli Konut Vergisinden Muafiyet Kapsamı

15 Ocak 2021 tarihli Değerli Konut Vergisi Uygulama Tebliği 4. Maddesinde vergi muafiyeti kapsamında olanlar açıkça belirtilmiştir. Buna göre;

• Genel ve özel bütçeli idarelerin, belediyelerin, üniversitelerin ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığının maliki olduğu mesken nitelikli taşınmazlar,
• Bu kurumların intifa hakkına sahip oldukları mesken nitelikli taşınmazlar,
• Söz konusu taşınmazların kuru mülkiyet sahipleri,
• Türkiye sınırları içinde mesken nitelikli tek taşınmazı olanların bu taşınmazı (bu kişilerin tek taşınmaza hisse ile sahip olmaları halinde hisselerine ait kısım için de olmak üzere),
• Birden fazla mesken nitelikli taşınmazı bulunanların değerli konut vergisinin konusunda giren en düşük değerli mesken nitelikli tek taşınmazı (intifa hakkına sahip olunması hali de dahil olmak üzere)
• Karşılıklı olmak şartıyla yabancı devletlere ait olup elçilik ve konsolosluk olarak kullanılan mesken nitelikli taşınmazlar ile elçilerin ikametine mahsus mesken nitelikli taşınmazlar ve bunların müştemilatı ve merkezi Türkiye’de bulunan milletlerarası kuruluşlara, milletlerarası kuruluşların Türkiye’deki temsilciliklerine ait mesken nitelikli taşınmazlar,
• Esas faaliyet konusu bina inşası olanların işletmelerine kayıtlı bulunan ve henüz ilk satışa, devir ve temlike konu edilmemiş yeni inşa edilen mesken nitelikli taşınmazlar (ilk satışa, devir ve temlike konu edilmediği sürece, arsa karşılığı inşaat işlerinde sözleşme gereği taahhüt işini üstlenen müteahhide kalan mesken nitelikli taşınmazlar da dahil olmak üzere),

değerli konut vergisinden muaftır. Ancak birden fazla taşınmazı vergi kapsamına giren mükelleflerin “en düşük değerli taşınmazın muafiyeti” imkanından yararlanabilmeleri için bu taşınmazı sunulacak beyanname ekinde vergi dairesine bildirmeleri gerekmektedir. Bildirim yapılmaması durumunda bu taşınmaza ilişkin vergi muafiyetinden faydalanamayacaklardır.

3. Vergi Matrahı ve Nispet Hesaplaması

78 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile belirlenen 2021 yılı için açıklanan değerli konut vergisi alt ve üst sınırları aşağıdaki şekildedir:

Düzenleme uyarınca her yıl tutarlar yeniden değerleme oranının yarısı kadar arttırılmakta ve artış hesaplanırken 1.000 TL’ye kadar olan kesirler dikkate alınmamaktadır. Yukarıdaki tabloda yer alan tutarlar 2021 yılı için güncellik teşkil etmektedir.

4. Değerli Konut Vergi Beyannamesi Verilmesi

Bina vergi değeri vergi yılında belirlenen tutarda veya üzerinde olan vergi mükellefleri mesken nitelikli taşınmazın bulunduğu yer belediyesinden aldıkları bina vergi değerini (beyanname verilen yıl ve bir önceki yıla ilişkin) gösteren belgeyi, ilgili yılın şubat ayının 20’nci günü sonuna kadar taşınmazın bulunduğu yer vergi dairesine vereceklerdir.

Mükellefler beyannamelerini elektronik ortamdan kendileri gönderebilecekleri gibi yetkili bağımsız çalışan Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirler ile sözleşme imzalamak suretiyle e-beyanname şeklinde de verebilirler.

Birden fazla meskeni olanların, muafiyet kapsamındaki en düşük değerli meskeni beyannameye dahil edilmeyecek, ayrıca ek olarak bildirilecektir.

Aynı beyannamede beyan edilen taşınmazların farklı vergi dairesi yetki alanında olması durumunda beyanname, taşınmazların bulunduğu vergi dairelerinden herhangi birine verilebilir.

Gelir veya kurumlar vergisi yönünden mükellefiyeti bulunanlar değerli konut vergi beyannamesini bu vergi dairelerine verecektir.

Elbirliği mülkiyete konu taşınmazlara ilişkin beyanlarda, her bir taşınmaz için ayrı beyanname verilmesi gerekmektedir. Bu beyanname taşınmazın bulunduğu yer yetkili vergi dairesine verilir.

Değerlendirme:

Emlak Vergisi Kanunu’na eklenen 24. Madde ile bir yıl erteleme sonucu, değerli emlak vergisi 2021 yılında uygulanmaya başlanmıştır. Bu doğrultuda, 22 Şubat 2021 tarihine kadar beyannameler sunulmuş, Şubat ayının sonuna kadar ilk taksit ödemesi yapılmıştır. Ağustos ayında ödenecek ikinci taksitlerle birlikte 2021 yılı vergi mükellefleri değerli emlak vergisine ilişkin yükümlülüklerini tamamlayacaktır. 2022 yılı değerli konut vergisi bina vergi değeri tutarları ve yeni gelişmeler takip edilmelidir. Yeni vergi yılı için güncel gelişmeler paylaşılacaktır.