Devlet Arazilerinin Kiralanması
Devlet tarafından üretime teşvik amacıyla hazineye ait araziler belirli koşullar altında gerçek veya tüzel kişilere kiraya verilebilmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından arazilerin belirli şartları taşıyan kişilere kiralanması işlemi yine bu bakanlığa bağlı Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından organize edilmektedir.
Bu teşvik ile beraber ülkemiz topraklarında tarım ve hayvancılık faaliyetlerinde bulunmak isteyen ve fakat bunun için arazi maliki olamayan gerçek kişilerin, kurum ve kuruluşların tarım ve hayvancılık faaliyetinde bulunması imkanı sağlanıp, sonrasında kiralanan arazileri satın alma şansı verilmektedir.
Nasıl Başvurulur?
Kişiler geniş adı ile tarım veya hayvancılık faaliyeti yapmak amacıyla kiralama amacı içeren bir dilekçe ile taşınmazın bulunduğu yerdeki;
- Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
- Emlak Müdürlükleri
- Milli Emlak Müdürlükleri
- Milli Emlak Şeflikleri’ne
başvurmaları gerekmektedir.
Akabinde arazi kiralanması için 3 adet usul bulunmaktadır. Bunlar;
- Kapalı Teklif Usulü
- Açık Teklif Usulü
- Pazarlık Usulü’dür.
Türkiye’de hangi taşınmazın ne şekilde ve hangi faaliyet amacı ile kiralamaya konu olacağı ise Milli Emlak Müdürlüğü’nün resmi internet sitesinde harita üzerinden taşınmazın tüm özellikleri ile ve hangi faaliyet amacı ile kiralanacağı ilan edilmektedir.
https://www.milliemlak.gov.tr/Rent/PreparedRent (Paylaşılan linkte Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü resmi sitesinde yayımlanan kiralamaya hazırlanılan araziler ve özelliklerine ulaşılabilmektedir.)
Kimler Başvurabilir?
- Yasal yerleşim yeri sahibi olmaları,
- Tebligat için Türkiye’de adres göstermeleri,
- Gerçek kişilerin T.C. kimlik numarasını, tüzel kişilerin ise vergi kimlik numarasını bildirmeleri,
- Özel hukuk tüzel kişilerinin, yukarıda belirtilen şartlardan ayrı olarak, idare merkezlerinin bulunduğu yer mahkemesinden veya siciline kayıtlı bulunduğu ticaret veya sanayi odasından yahut benzeri meslekî kuruluştan, ihalenin yapıldığı yıl içinde alınmış sicil kayıt belgesi ile tüzel kişilik adına ihaleye katılacak veya teklifte bulunacak kişilerin tüzel kişiliği temsile tam yetkili olduklarını gösterir noterlikçe tasdik edilmiş imza sirkülerini veya vekâletnameyi vermeleri
- Kamu tüzel kişilerinin ise, tüzel kişilik adına ihaleye katılacak veya teklifte bulunacak kişilerin tüzel kişiliği temsile yetkili olduğunu belirtir belgeyi de vermeleri gerekmektedir.
- Gerçek kişiler için (tarım arazisi için başvurularda) çiftçi olduğunu gösterir ÇKS Belgesi (Çiftçilik Belgesi) olanlar
Özellikle tarım arazisi kiralanması için ise belirli şartları haiz kişilerin başvuruları dikkate alınmaktadır.
Tarım Arazisi Kiralama Şartları
- Arazinin tarıma uygun hazine arazisi olması,
- Arazide en az 3 yıl boyunca çiftçilik yapılmış olması,
- 10 yıllık kira sözleşmesini kabul edilmesi
- Arazi kullanımının karşılığında ecrimisil bedelini süre sonunda ödemeyi kabul etmek,
- Gerçek kişiler için T.C. kimlik numarası olmak, tüzel kişiler için vergi kimlik numarası bulunan,
- Kişinin çiftçi olduğunu gösterir ÇKS Belgesi (Çiftçilik Belgesi) olan,
- En az 3 yıl süre itibari ile belde ya da bir köyde ikamet ediyor olan,
Kişiler başvuruyu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı il müdürlüklerine yaparak ihale teklifinde bulunabilirler.
Kira Tutarı Nedir?
Tarımsal faaliyet gösterilmesi amacı ile kiralanan hazine arazilerinde ilk yıl için ödenecek olan kira bedeli, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Milli Emlak Müdürlüğü tarafından oluşturulan kira tespit komisyonları tarafından belirlenmektedir.
Kira bedelleri faaliyeti teşvik amacı le peşin olarak yahut taksitler ile de ödeme kolaylığı sağlanmaktadır.
Kira Sözleşmesinin Devri Mümkün Müdür?
Devler arazilerini kiralama talebinde bulunulmasının ardından yapılan “Kira Sözleşmesi” hiçbir şekilde devredilemeyeceği gibi ortak alınması gibi bir durum da söz konusu değildir.
İzinsiz devir yahut fesih yapılması ihtimalinde Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından herhangi bir bildirime gerek kalmaksızın kira sözleşmesi feshedilir ve tahliye işlemleri başlatılmaktadır.
Kira Sözleşmesi Nasıl Feshedilir?
Kiraya verilen ve Hazineye ait olan araziler özgülendiği faaliyet kolu dışında kullanılamayacaktır. Örneğin; tarımsal üretim amacı ile kiralana Hazineye ait taşınmazlar tarımsal faaliyet amacıyla kullanılmak zorundadır.
Aksi ihtimalde; kiraya verilen taşınmaza, kira sözleşmesinin sona ermesinden önce, kamu kurum ve kuruluşları tarafından; kamu hizmetlerinin yürütülebilmesi için zorunlu olarak ihtiyaç duyulması veya taşınmazın özel kanunlar gereğince değerlendirilmesinin talep edilmesi halinde, sözleşme İdarece tazminat alınmaksızın tek taraflı olarak feshedilir. Kiracı hasat sezonu dikkate alınmak suretiyle yapılacak tebligatı takip eden on beş gün içerisinde taşınmazı tahliye eder.
Kiracının;
- Fesih talebinde bulunması,
- Kira dönemi sona ermeden faaliyetini durdurması,
- Taahhüdünü sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi
hallerinde ise İdarenin en az otuz gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun şayet devam ederse, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın sözleşme İdarece tazminat alınmaksızın feshedilir.
Kiralamaya Konu Olamayacak Araziler Nelerdir?
- Kamusal faaliyetlerde kullanılacak olan taşınmazlar,
- Kültür ve Tabiat Kanunları Korunması Kanunu kapsamında olup Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kiralanması uygun görülmeyen araziler
- Askeri yasak bölgeler,
- Orman Kanunu’nda sayılan kiralanamayacak alanlar,
- İbadet yerleri,
- Sit alanı olan ve devlet tarafından tasarruf altına alınmış olan alanlar,
- Yer altı suları, kaynak suları
Hazine Arazisi Tekrar Kiralanabilir mi?
Kiralanan arazinin kira süresi sona ermiş ise ve idare tarafından arazi ile ilgili idari yahut hukuki bir işlem söz konusu değilse arazi tekrar 20 yılı geçmemek kaydı ile eski kiracısı dahil olmak üzere kiralanabilir.
Burada esas alınan husus kiracının talebidir.
