COVID-19 Sebebiyle Alınan Önlemler Kapsamında İş Sözleşmelerinin Feshinin 3 Ay Süreyle Yasaklanması
İş Sözleşmelerinin Feshinin 3 Ay Süreyle Yasaklanması
COVID-19 virüsü sebebiyle tüm sosyal hayat ve çalışma hayatı olumsuz etkilenmiş, çalışma hayatı durma noktasına gelmiştir. Bu süreçte en çok konuşulan konulardan biri ise işçi-işveren ilişkisidir. Zira söz konusu salgın hastalık sebebiyle iş yerleri faaliyet gösteremez hale gelmiş ve ticaret çoğu sektörde durmuştur. Bu kapsamda fiili olarak iş görme edimini yerine getiremeyen işçilerin, iş sözleşmelerinin akıbeti de en çok konuşulan ve tartışılan konu haline gelmiştir.
Söz konusu tartışmalar TBMM nezdinde de tartışılmaya başlamış ve bu kapsamda 17.04.2020 tarihli Resmi Gazete’nin 9. Maddesi ile birlikte söz konusu konu açıklığa kavuşturulmuştur.
17.04.2020 tarihli Resmi Gazete’nin 9. Maddesi ile birlikte 4857 sayılı İş Kanunu’na devamdaki geçici madde eklenmiştir:
“GEÇİCİ MADDE 10 – Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.
Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir.
Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.”
1) İş Sözleşmeleri 3 Ay Süreyle Feshedilemeyecek
Yukarıda yer alan maddede açıkça düzenlendiği üzere bugünden itibaren işverenlerin, İş Kanunu’nun 25. Maddesinin 2. Bendinde düzenlenen ve işverene haklı nedenler fesih hakkı veren haller ile ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller dışında işçilerin iş sözleşmelerini feshetmesi yasaklanmıştır. Bu kapsamda işverenler, mücbir sebebe ve faaliyet gösteremiyor olmalarına dayanarak iş sözleşmelerini tek taraflı olarak feshedemeyecektir.
2) İşçiler, İşverenler Tarafından 3 Ay Süreyle Ücretsiz İzne Çıkartılabilecek
Ancak işverenler her ne kadar iş sözleşmelerini tek taraflı feshedemiyor olsalar dahi söz konusu madde kapsamında işverenler, işçileri söz konusu 3 aylık süre boyunca kısmen veya tamamen ücretsiz izne çıkarabileceklerdir. Ücretsiz izne çıkartılan işçiler ise bu sebebe dayanarak iş sözleşmelerini feshedemeyecektir.
3) İşçiler Ücretsiz İzin Sebebiyle İş Sözleşmelerini Feshedemeyecek
Bu kapsamda işçilerin, söz konusu nedene dayanarak diğer bir ifade ile ücretsiz izne çıkartılmaları sebebiyle iş sözleşmelerini feshetmeleri halinde, bu sebebin haklı neden sayılmayacağını önemle belirtmek isteriz. Nitekim bu husus da söz konusu maddenin 2. Bendinin son cümlesinde açıkça belirtilmiştir.
“Peki bu hükme uymayan işverenler ne olacak?” sorusunun cevabı ise son bentte açıklanmıştır.
İlgili hükmün son cümlesi uyarınca hükme aykırı davranarak söz konusu 3 aylık süre içerisinde haklı bir nedene dayanmaksızın iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekilleri ise bu hükme aykırı işten çıkartılan her bir işçi için söz konusu işten çıkarmanın gerçekleştiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezasına çarptırılacaktır.
Söz konusu düzenleme uyarınca bugünden itibaren işçi ve işveren ilişkileri kapsamında iş sözleşmelerinin akıbeti hakkında söz konusu hüküm göz önüne alınarak işlem yapılmalıdır.
Anılan hüküm ile bugünden önceki sürece yönelik olarak herhangi bir düzenleme yapılmamış ve açıkça söz konusu hükmün bugünden itibaren yürürlükte olacağı belirtilmiştir. Bu kapsamda bugünden önceki tarihli işlemlerle ilgili olarak yeni bir düzenleme yapılmaması halinde İş Kanunu’nun uygulanacağı kanaatindeyiz.
